Jak Włosi (z ołówkiem w dłoni) podbili świat Disneya

Włochy od kilku dziesięcioleci są jednym z najważniejszych ośrodków komiksowych świata Disneya, szczycąc się tradycją wyjątkowych artystów. Rysownikom tym udało się połączyć amerykańskiego ducha oryginału z włoskim temperamentem, humorem i finezją, co sprawia, że ich wkład i stworzenie własnego języka wizualnego, doceniane są na całym globie.

Od wczesnych lat powojennych do dziś, włoscy autorzy i ilustratorzy wykreowali jedne z najbardziej kultowych historii z postaciami Disneya, zostając filarami międzynarodowej popkultury. Z jednej strony z godnością kontynuowali amerykański styl opowieści, z drugiej tworzyli swoje własne, oryginalne historie, z dbałością o każdy detal. To właśnie dzięki tym geniuszom ołówka włoski komiks Disney stał się samodzielnym zjawiskiem artystycznym, a nie jedynie kopią pierwotnego zamysłu zza oceanu.

Pierwszym z najbardziej znanych oraz uzdolnionych twórców, był rozpoczynający swoją karierę w 1953 r. wenecjanin, Romano Scarpa, uważany za jednego z ojców założycieli włoskiego komiksu. Niektórzy określają go mianem "nie pierwszego z włoskich rysowników Disneya, ale ostatniego z amerykańskich". Sam legendarny artysta zdawał sobie sprawę, że ma niewielką konkurencję w tej części świata, ale do porównań z pionierami z Ameryki Północnej, odnosił się z dystansem. Mowa tu w szczególności o Floydzie Gottfredsonie oraz Carlu Barksie. Scarpie przypisuje się kontynuację i rozwinięcie dorobku drugiego z wymienionych panów, co da się dostrzec przede wszystkim w jego sposobie narracji. Włoch do swoich prac dodał jednak własny, kreatywny akcent, wprowadzając na rynek włoski chociażby kilka nowych postaci. Miedzy innymi wymyślił Brigittę McBridge, znaną w Polsce jako Kaczencja - bogatą i zakochaną wielbicielkę Sknerusa McKwacza, a także jej przyjaciela, ubogiego biznesmena, Filo Sgangę, czyli po naszemu Filona. Do tego należy dodać partnerkę Czarnego Piotrusia, Zochę, no i Dziadka Be.

Filon i Kaczencja

W połowie lat 60. stworzył również Paperettę Yè-Yè, polskim czytelnikom znaną jako Kwakunia, wnuczkę Doretty Doremì, dawnej miłości Sknerusa z czasów gorączki złota na Klondike. To właśnie Romano Scarpie przypisuje się zasługę w powstaniu całej szkoły obrazkowych historyjek w okresie tzw. „włoskiego renesansu komiksów Disneya”. Był to czas, w którym najsłynniejsze historie Disneya na świecie powstawały we Włoszech.

Stylu Luciano Bottaro, mistrza absurdu i wyobraźni, nie sposób pomylić z jakimkolwiek innym. Jego kreska była żywa, pełna przerysowań i humoru, a świat, który tworzył, zdawał się funkcjonować na własnych zasadach. Bottaro bawił się logiką i formą, nadając postaciom komiczny wdzięk, przesadną ekspresję, dynamiczne pozy oraz szczyptę szaleństwa. Humor Bottaro, człowieka o silnie kapryśnej i żartobliwej naturze, był zdecydowanie surrealistyczny, podkreślał siłę wyobraźni i prowadził czytelników do odkrywania wyimaginowanych światów. Wśród jego opowiadań wyróżniłbym dwa, które śmiało można zaliczyć do kategorii świetnych parodii: "Il Dr. Paperus", nawiązujący do "Fausta" Goethego, jak również "Kaczor Donald Wściekły".

Mediolańczyk Marco Rota, przez prawie dekadę dyrektor artystyczny magazynu Topolino, wprowadził do komiksów Disneya elegancję i dbałość o detal. Jego rysunki emanują kapryśnym urokiem i inteligentną narracją. Są dynamiczne, a równocześnie uporządkowane, natomiast bohaterowie – pełni emocji i charakteru. Silnie inspirujący się formą Carla Barksa twórca, potrafił połączyć klasykę z nowoczesnością, zachowując ducha Disneya w najczystszej formie. Rota doskonale oddaje dynamikę postaci: zarówno komiczną między Kaczorem Donaldem i jego siostrzeńcami, jak i pełną przygód między Donaldem a wujkiem Sknerusem. W jego pracach znajdujemy mnóstwo odniesień kulturowych, co dodaje im wyrafinowania i jest w stanie zadowolić nawet najbardziej wymagającego czytelnika. Być może jego najbardziej ukochaną opowieścią jest „Wujek Sknerus i złoże oceaniczne”, która, przetłumaczona i wydana w wielu krajach, uchodzi za jedną z najbardziej udanych na rynku zagranicznym.

Syn artysty, Massimo De Vita, jest jednym z autorów, którzy najlepiej odtworzyli gatunek przygodowy w komiksach Disneya. De Vita stworzył niezapomniane sagi, takie jak „Miecz Lodu”, w której Myszka Miki i Goofy stawiają czoła fantastycznym światom. Główną innowacją była zamiana ról tychże postaci, polegająca na uczynieniu z Goofy'ego głównego bohatera trzyczęściowej sagi, a z Mikiego jego pomocnika. Massimo znany jest z umiejętności łączenia klasycznego stylu Disneya z epicką atmosferą, co czyni jego historie wyjątkowymi na arenie międzynarodowej. Graficznie De Vita wzorował się na stylu Carla Barksa, w przypadku rysowania kaczek, i Paula Murry'ego, w celu odwzorowania myszy, choć z czasem wypracował coraz bardziej osobisty i rozpoznawalny styl.

Genueński mistrz Giovan Battista Carpi jest pamiętany przede wszystkim z tego, że po raz pierwszy narysował Superkwęka – zamaskowane alter ego Kaczora Donalda. Znany z odważnych eksperymentów, tworzył liczne parodie, umieszczając głównego bohatera chociażby w Wenecji, innym razem odwołując się do "Nędzników" Victora Hugo, czy wreszcie szukając odniesienia do filmów o Bondzie. Z czasem nawiązał długotrwałą współpracę artystyczną z pisarzem Guido Martiną, z którym stworzył łącznie ponad sto historii. Styl Carpiego na początku był silnie inspirowany amerykańskimi poprzednikami, na czele z Barksem, dopiero później udało mu się wypracować własną, charakterystyczną i dynamiczną formę, która doprowadziła do okrzyknięcia go "mistrzem sztuki rysowania kaczek we Włoszech".

Superkwęk

Giorgio Cavazzano, mając zaledwie czternaście lat został pomocnikiem wielkiego Romano Scarpy. Po pięciu latach rysowania pędzlem, w 1967 roku przeszedł na ołówki, rysując swoją pierwszą historię dla Disneya. Jego sposób pociągania kresek, określa się jako "ryczący", co odnosi się do żywiołowości przedstawianych akcji i postaci. Pozostając wiernym klasycznemu stylowi Disneya, Cavazzano odegrał znaczącą rolę w odnowieniu i unowocześnieniu wizerunku Kaczora Donalda, Myszki Miki i spółki. Ta umiejętność adaptacji i wniesienia świeżej perspektywy do wyglądu postaci była kluczowa dla utrzymania kontaktu z nową publicznością. W rzeczywistości, w ostatnich dekadach większość włoskich twórców Disneya uważała Giorgio Cavazzano za swojego głównego mentora. To artysta, który wciąż inspiruje kolejne pokolenia rysowników. Jego najpiękniejsze dzieło nosi tytuł "Myszka Miki i tajemnica złamanego głosu", w którym doskonale bawi się ciemnością i deszczem w stylu Raymonda Chandlera.

Giorgio Cavazzano pokazuje narysowanego Kaczora Donalda

Don Rosa, amerykański rysownik włoskiego pochodzenia, doceniający twórczość artystów z europejskiego półwyspu, znany jest ze swojego opus magnum, „Życie i czasy Sknerusa McKwacza”. Ta 12-częściowa saga opowiada historię życia wujka Sknerusa od jego wczesnych lat w Szkocji, aż do momentu, gdy stał się najbogatszym kaczorem na świecie. Seria spotkała się z uznaniem krytyków za swoją głębię i bogactwo historyczne. Zatrudniony przez duńskie wydawnictwo Egmont, Rosa spędził lata na studiowaniu i gromadzeniu materiałów, aby ukończyć całe dzieło. Następnie rozpoczął pracę nad obszerną sagą liczącą 212 stron, której rysowanie zajęło mu kolejne dwa lata.

Don Rosa jest uważany za duchowego następcę Carla Barksa, choć na takie sugestie skromnie odpowiada "moje rysunki nigdy nie dorównają jego". W pracach Rosy da się jednak łatwo zauważyć inspirację artystą z USA, którego uważa za najwspanialszego gawędziarza XX wieku, i któremu dedykuje niemal wszystkie opowiadania, umieszczając w nich napis DUCK (kaczka), będący akronimem od Dedicated to Uncle Carl by Keno, drugiego imienia Barksa. Za jedno z jego najlepszych opowiadań uznaje się "Sen Życia".

Andrea Castellan, znany jako Casty, jeden z najbardziej utalentowanych rysowników młodego pokolenia, reprezentuje nową generację włoskich twórców Disneya. Jest zarówno scenarzystą, jak i rysownikiem, a jego historie łączą elementy przygodowe, detektywistyczne i humorystyczne. Dzięki jego ponad dwudziestoletniej pracy, Myszka Miki odzyskała dawną błyskotliwość i nowoczesny charakter. Zresztą jak sam przyznaje, jest to jego ulubiona postać z komiksów, a najbardziej cenionymi rysownikami pozostają Romano Scarpa i Floyd Gottfredson. Nieprzypadkowo wśród jego najpopularniejszych opowieści znajdują się te z antagonistą myszki, Fantomenem. Oprócz czarnego charakteru przypominającego ducha, powołał do życia też archeolożkę Eurasię Toft oraz dawnego kolegę Mikiego ze szkoły, Vito. Najsłynniejsze dzieło Casty'ego pochodzi z 2015 roku i nosi tytuł: "Myszka Miki i Imperium Poniżej Zera".

Włoskie okładki współczesnych wydań komiksu

Włoski świat obrazków i dialogów w chmurkach, nieustannie się rozwija. Artyści tacy jak Andrea Freccero i Francesco Artibani, z pasją kontynuują amerykańską tradycję, podtrzymując jednocześnie rodzimą, jedną z najwspanialszych szkół artystycznych komiksu. Udało im się zachować ducha oryginału, wzbogacając historie o południową energię, fantazję i humor, dzięki czemu przygody Myszki Miki i Kaczora Donalda wciąż zachwycają czytelników na całym świecie.